Soru: Özgür Bey, bize boyun ağrıları ve boyun fıtıkları hakkında hastalarımız açısından önemini anlatabilir misiniz?
Devamını Oku
Boyun omurilik kanal darlığı
(Servikal spinal stenoz)
Boyun omurları arasında bulunan omurilik kanalının daralmasıdır. Doğuştan, ilerleyen yaşla kireçlenme ile, eklem ve bağların aşırı büyümesi ve kemikleşmesi ile oluşur. Genellikle 50 yaştan sonra görülür.
Klinikte kol ağrısı veya güçsüzlüğü gibi sinir kök bulguları yanında daha tehlikeli olan omurilik içyapısında değişikliğe (myelopati) neden olur. %30 ve üzeri darlıkta bulgular ortaya çıkar. Kol ve bacaklarda güçsüzlük his kaybı bulguları ile ALS hastalığını taklit edebilir.
Tanı muayene ile birlikte yapılacak MR ile konur.
Tedavi boynun önünden veya arkasından yapılacak girişim ile cerrahidir, darlık tek seviyede ise boynun önünden girilerek cerrahi yapılabilir. Belde olduğu gibi boynun arkasından girilerek yapılan cerrahi girişimde boyun kemikleri arasında kayma veya kuğu boynu deformitesi yoksa vidalamaya (stabilizasyon ) gerek yoktur, yapılacak işlem omuriliği rahatlatma (kanal genişletme) operasyonudur.
Bası doğrudan omuriliğin üstüne olduğundan cerrahi müdahalenin geciktirilmesi beldeki, kanal daralmasına nazaran daha önemli ve tehlikelidir.
Devamını Oku
Spina Bifida Ve “Konjenital” Anomaliler
“Konjenital” terimi, bebeğin anne karnında gelişmesi sırasında, gelişim aşamalarında ortaya çıkan aksaklıkların neden olduğu sorunları ifade etmek için kullanılan bir terimdir. Bu tip kusurlu gelişimler için “doğumsal gelişme kusuru” ya da “anomali” terimi de kullanılmaktadır.
Gelişim aşamalarındaki kusurların oluşturduğu sorunlar birçok ve çeşitlidir. “Spina bifida” bu kusurlar içinde omuriliğin gelişmesi sırasında görülen kusurların sebep olduğu arızalar için kullanılan bir terimdir. Diğer gelişim kusurları için farklı terimler kullanılmaktadır. Omuriliğin gelişme aşamalarına kısaca bakacak olursak, konuyu daha iyi anlamak mümkün olacaktır. Bebeği oluşturan embriyo önceleri iki tabakalı ve boyu yaklaşık 1,5 mm iken, bu embriyonun üst tabakasının tam ortasında beliren bir çizgi boyunca yükselen tabakanın karşılıklı olarak orta hatta birleşmesi ve adeta bir boru oluşturması ile merkezi, sinir dokusunun gelişmesi başlar. Oluşan bu borunun bir ucundan beyin meydana gelir. Diğer ucu ise omuriliğin son ucunu oluşturur. Orta hatta birleşerek bir boru oluşturan bu süreç tam olarak oluşamaz ve tabakalar orta hatta birleşemezlerse, işte ona “orta hat kapanma kusurları” denilmektedir. Halk arasında bu konu kısaca spina bifida olarak bilinmektedir ama işin esası orta hat kapanmasında kusurudur.
Spina Bfida
Sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte, genetik bir yatkınlığın olmasının bu tip kusurların ortaya çıkmasını kolaylaştırıcı olduğu bilinmektedir. Ancak genetik konusuna yanıt ararken bu gelişim kusurunun kalıtsal olmadığını hemen belirtmek gerekir. Kalıtsallık ile ilgili bir önemli durum, bir ailede bir tane myelomenigoselli bebek var ise ikinci bebeğin böyle olma tehlikesi, genel görülme düzeyi olan 1/1000 den 30/1000 e yükselmektedir. Ayrıca, bizim de laboratuvarda tavuk embriyosu üzerinde yaptığımız çalışmalarda, sigara, alkol, folik asitten yetersiz beslenme ve bazı ilaçların böyle sorunlara yol açtığı bilinmektedir. Akraba evliği ile spina bifida arasında bilinen doğrudan bir bağ yoktur. Ama, iki spinabifidalı kişinin evlenmesi halinde böyle bir bebeğe sahip olma olasılığı artacağından gebeliği, çok iyi izlemek gerekecektir. Artık yaygın olarak bilin bir husus da “folik asit” takviyesinin bu tip kusurların oluşmasını önlemede yardımcı olduğundur. Folik asit takviyesi gebelik “öncesi” başlandığı ve devam edildiği taktirde bu tip sorunların üstesinden gelinmede % 72 yardımcı olmaktadır. Gebelik sırasında iyi bir ultrasonografi takibi çok önemli olmaktadır.
Spina Bfida2
Birçok düzeyde (ağır-hafif olarak sınıflanabilir) orta hat kapanma kusuru vardır. En ağırı, myelomeningosel olarak adlandırılan ve omurilik gelişmesinde, neredeyse omuriliğin hiç gelişme göstermediği durumdur. Ne kadar kuyruk sokumuna yakın ise hasar ve nörolojik kusur o kadar azdır ve bu durum bebeğin şansı olarak yorumlanabilir. Daha yukarı ( kafaya yakın) düzeylerdeki kusurlarda nörolojik tablo çok ağırdır, bebeğin ayakların hiç oynamaması gibi bir durum da söz konusudur. Dışarıdan belirti vermeyen gizli spina bifida durumlarında da omurilik gerginliğin giderilmesi için cerrahi girişim gereklidir.
Beyin ve omurilik aynı kese içinde olduğundan, açık spina bifidası olan bebeklerin buradan mikrop kaparak menenjit olmaları tehlikesi nedeniyle, kapalı olanların ise gergin omurilik olması nedeni ile vakit geçirmeden ameliyat edilmeleri ve kusurun vakitlice düzeltilmesi gereği vardır. Hafifi bir nörolojik tabloda gelen hastaya, ilave sorunlar yüklemeden cerrahi girişim yapabilmekteyiz ve daha sonra yapılacak olan yoğun rehabilitasyon çalışması ile hastalar normal yaşantılarını sürdürebilmektedirler.
Devamını Oku
BEL FITIĞI
Öncelikle, fıtık sözcüğünün anlamı üzerinde biraz durmak gerekir. Fıtık, esas olarak, kendisine ait olmayan bir bölgeye giren, tecavüz eden, işgal eden organı tanımlamak için kullanılmaktadır. Örneğin göğüs boşluğu ile karın boşluğunu ayıran diyafragma adalesindeki bir yırtık nedeni ile mide akciğerlerin olduğu göğüs boşluğuna girse bunun adı “mide fıtığı” dır. Yani bir dokunun kendisine ait olmayan bir bölgeye girmesi söz konusudur.
Belfitigi
İnsan vücudunda yaklaşık 33 adet omur vardır. Bunlar boyun, sırt, bel, kalça ve kuyruk sokumu bölgeleri olarak adlandırılmaktadır. Bu bölgelerden kalça (sakrum) bölgesi birbirine bitişik 5 adet omurdan oluşurken, kuyruk sokumu da çok küçük beş ad et (gelişmemiş kuyruk olarak nitelendirilir) omurdan oluşur.
Diğer omurlar arasında, (ilk birinci omur ile ikinci omur arası hariç) tampon vazifesini gören, disk şeklinde kıkırdak yastıklar vardır. Bu yastıklar yumuşak ve sulu kıvamlı olup, “anulus fibrozus” adı verilen bir kılıf içine yerleşmiş kıkırdak dokudan oluşurlar.
Bu kıkırdak dokunun kendisine ait bir kan damarı olmadığından zedelendiğinde kendisini tamir etmesi çok güçtür.
Belfitigi 2
Zorlama hareketleri (özellikle öne doğru eğilmişken ağır kaldırma) bu kıkırdak içindeki yapının bozulmasına ve kıkırdağın kurumaya ve sertleşmeye başlamasına neden olur. İçeriden dışarıya doğru basınç yapan ve çevresindeki kılıfı zorlayan iç çekirdek bel ağrısına neden olur. Bazen, kılıfın aşırı zorlanması kılıftan bazı kimyasal maddelerin yayılmasına ve çevredeki sinir dokusunu rahatsız etmesine neden olur ki, bazen bu durum içerideki çekirdek tabir edilen kıkırda kılıfını yırtarak dışarıya çıkmış ve sinir dokusu üzerine bası yapıyormuş gibi yani (öyle olmadığı halde) fıtık oluşmuş gibi bulgular verir. Bu bulgular ne yapılırsa yapılsın bir süre sonra geçer ve hasta bel fıtığının iyileştiğini zanneder. Bel çekme, alabalık sarma ya da akıl almaz bir takım uygulamaların bel fıtığına iyi geldiğinin sanılması işte bu yüzdendir.
Belfitigi 3
Belirli bir zaman sonra kılıf yırtılıp içerideki çekirdek kendisine ait olmayan bölgeye geçtiğinde, yani gerçek fıtık oluştuğunda bel ağrısı geçer ama bacak ağrısı bu kez hastayı çok rahatsız eder. İşte bu durum cerrahi girişim uygulanması gerekli gerçek bel fıtığıdır ve bel ağrısı çeken hastaların kabaca u bu nedenle ameliyata gereksinim duyarlar. Bel fıtığı tedavisinde kemiklerin birbirlerine vidalanması gibi bir tedavi yöntemi söz konusu değildir. Kemiklerin birbirlerine bağlanması konusu tamamen ayrı bir konudur ve bir başka yazının konusu olacaktır.
Devamını Oku
SPASTİSİTE (Omurilik felci sonrası adale kasılmaları)TEDAVİSİ -Ayarlanabilir infüzyon pompası (BAKLOFEN POMPASI)
Beyin, omurilik hasarı, multipl skleroz ve doğuştan anomaliler sonucu oluşan kasların istemsiz kasılması olan Spastisite, hastalarda pasif hareketlere karşı artan direnç, uylukların makaslanması gibi karakteristik duruş yanında mesane problemlerini de içerir.
Tedavisinde ilaç ve cerrahi yöntemler kullanılır.
İntatekal Baklofen (Baklofen pompası): İlaç tedavisine direnç gelişen hastalarda ayarlanabilir infüzyon pompası kullanılarak omurilik zarı içinde omuriliğe yakın bir noktadan Beyin omurilik sıvısına verilen baklofen ile yapılan tedavidir.
Devamını Oku
Bel omurilik kanal darlığı (Dar kanal) (lomber spinal stenoz)
Vücudumuzda bulunan omurların gövdesi ve arka elemanları arasında korunaklı bir yapıda bulunan omurilik kanalının daralması olan dar kanal hastalığı, boyun ve daha çok bel bölgesinde görülür, sırt omurlarında görülmesi nadirdir.
Doğuştan ve sonradan oluşmuş olabilir. Doğuştan darlığın üzerine gelişen, sonradan oluşmuş kanal darlığı da olabilir.
Bel bölgesinde görülen kanal darlığı eklemlerin aşırı büyümesi, bağların kalınlaşması ile görülür. Birlikte eşlik eden bel fıtığı ile bulgular şiddetlenecektir.
Hastalarda ilerleyici tarzda bel ve bacak ağrısı, uyuşma ve güçsüzlük görülürken esas şikayet dinlenmeden yürüme mesafesinin kısalmasıdır, şikayetler dinlenmekle yatışır.
Tanı yapılacak muayene ile birlikte bel bölgesi için yapılacak MR-MR myleografi ile konulur.
Şikayete neden olan (yaklaşık 100 metre yürümekle ortaya çıkan dinlenme ihtiyacı)lomber dar kanal hastalığının tedavisi cerrahidir. Yapılacak cerrahide, bel kayması ve dejeneratif skolyoz yoksa vida kullanmaya gerek yoktur, seviye sınırlaması olmadan kanal genişletme (dekompresyon) operasyonu yapılmalıdır.
Devamını Oku
